تاریخ پیدایش شهر دزفول را نمی‌توان از تاریخ احداث پل قدیم آن جدا دانست . در مورد سابقه احداث پل قدیم شهر دزفول نقل قولهای متفاوتی بیان شده است . بابن وهوسه در سفرنامه خود راجع به رودخانه دزفول چنین آورده‌اند : استرابن از علمای یونانی که قبل از تولد حضرت عیسی (ع) می‌زیست و حال تقریباً دو هزار سال است که از زمان او گذشته است و دیودور مورخ یونانی ک…ه در زمان ژول سزار ـ قیصر روم پیش از میلاد عیسی (ع) می‌زیست اسم رودخانه دزفول را در کتب تاریخی و جغرافیای خود ضبط نموده‌اند اما از شهری که مجاور این رودخانه بوده اسمی نبرده‌اند . هر دو نفر اسم رودخانه را «کپراتس» نوشته‌اند . پل قدیم دزفول که شهر در نزدیک آن استقرار می‌یابد در زمان اردشیر بابکان ساخته شده است . دوره آل‌بویه و سلجوقیان با شروع دوره بعد از اسلامی تغییرات چشمیگری در ساخت شهرها بوقوع می‌پیوند . مسجد جامع به عنوان یک عنصر مهم در شهر خود را می‌نمایند و ربض اهمیت بیشتری نسبت به شارستان می‌یابد . این اهمیت تا بدان حد است که مسجد جامع در این سمت بنا می‌شود . در شکل می‌توان محدوده شهر را در دوران چهارم و پنجم هجری حکومت آل بویه دید . بدنبال گسترش شهر در اراضی بیرون از محدوده قدیمی ، بازار نیز اهمیت می‌یابد . گسترش بعدی بازار متصل به بازار قدیمی و در جهت راههای ارتباطی بوده است . این اهمیت از یکسو ناشی از نقش و موقعیت شهر در منطقه است و از سوی دیگر با رونق تجارت و کسب و کار رابطه دارد . در دوره سلجوقیان شاهد ایجاد بناهای با ارزش از جمله بقعه شیخ اسماعیل قصری هستیم . اقدامات این دوره تکاملی است بر روند شهرسازی دوره‌های قبل ، در زمان ساسانیان و آل بویه . همچنانکه در نقشه گسترش فیزیکی شهر مشخص است ، در دوره سلجوقیان علی‌رغم تنیده شدن بافت جدید بدور بافت قبل از آن ، تمایل به استقرار خانه‌ها در جوار رودخانه و استفاده از امتیازات همجواری با آن به چشم می‌خورد. شهر در دوره تیموری گسترش بعدی شهر دزفول در دوره تیموری صورت گرفته است . از گسترش‌های شهری در این دروه اطلاع دقیقی در دست نیست . از بناهای تاریخی ساخته شده در این دوره می‌توان به بنای امامزاده شاه رکن الدین در قسمت جنوب شرقی حصار و دیگری بقعه سید‌علی مشهور به سید سلطانعلی روبند در ساحل شرقی رودخانه در بیرون شهر و در طرف شمالی آن اشاره کرد. شهر در دوره قاجاریه آخرین گسترش تاریخی شهر دزفول پیش از شروع دوره پهلوی و آغاز شهر سازی تعویضی دوره قاجاریه است . در دوره قاجاریه شهر دارای حصاری در دور تا دور و ۵ دروازه بوده است . این پنج دروازه عبارتنداز دروازه دزفول (پل قدیمی) ، دروازه شاه خراسان در قسمت جنوبی حصار ، دروازه رضا دیمی (ارتباط با دهات اطراف با شهر) در شرق ، دروازه شوشتر در شرق ، دروازه بختیاری در شمال . در این دوره همانند دوره‌های پیش زمینهای کشاورزی در اطراف شهر قرار گرفته و قبرستان و کوره‌های آجرپزی نیز بدور از منازل مسکونی قرار می‌گیرند .
