بررسی عوامل مؤثر در شکل گیری شهر دزفول:
۱- تأثیر عوامل طبیعی:وجود رودخانه پر آب و دائمی دز و زمینهای حاصلخیز و
آبرفتی در منطقه یکی از مؤثرترین عوامل شکل گیری شهر دزفول می باشد.
شهر دزفول به لحاظ اینکه در مسیر رودخانه دز واقع شده از نظر منابع آب سطح
الارضی بسیار غنی است.
این رودخانه از بروجرد در علی گودرز و در استان لُرستان سرچشمه میگیرد و
شعبات اصلی آن شامل رودخانه بختیاری و سزار است. این رودخانه قبل از
دریاچه سد دز دراستان لرستان به هم پیوند خورده و رودخانه دز را تشکیل
می دهند که پس از عبوراز میان شهر دزفول در چند کیلومتری این شهر به
کارون می رسد و این رودخانه دارای آب دائمی بوده و رژیم آبی آن برفی و
بارانی است. آب این رودخانه از نظر کیفیت مرغوب و مقدار شوری آن
بسیار کم است و از بهترین آبهای کشور محسوب می شود.
این رودخانه مهمترین منبع آب مصرفی، کشاورزی، صنعتی و خانگی است. برای
بهره برداری از آب رودخانه دز سد چند منظوره دز احداث گشته است. سد
مخزنی دز از نظر تنظیم آب رودخانه دز، کنترل سیلاب، تولید نیرو و تأمین آب
مورد نیاز کشاورزان حائض اهمیت است. وجود رودخانه دز به عنوان یک عامل
طبیعی باعث شده است شهر دزفول نسبت به هسته بافت قدیم بیشتر از
جنوب و شرق و شمال و کمتر از سمت غرب توسعه یافته است.
۲- عوامل تاریخی ـ فرهنگی:در گذشته دزفول شامل یک قلعه نظامی و پلی
بر روی رودخانه دز بوده است. دزفول در همسایگی یکی از سه مرکز بزرگ
علوم و فلسفه دنیای قدیم و صدر اسلام یعنی جندی شاپور (۱۸۲ کیلومتری
جنوب شرقی دزفول) واقع شده است و رابطه این قلعه نظامی با آن شهر
دانشگاهی که مرکز طب عالم بوده است هنوز در پرده ابهام قرار دارد.احتمال
این است که بین زوال جندی شاپور و ایجاد و گسترش شهر دزفول رابطه ای
برقرار باشد. اما نوع این رابطه معلوم نیست شاید ویرانی شهر و ناامنی،
مردم آن روزگار را وادار به کوچ کردن به جای امنی بویژه در مجاورت قلعه نظامی
تشویق کرده است.
به دلیل زیاد بودن حجم, فایل زیر را با فرمت powerpoint دانلود کنید.
