در تاریخ پنجم مهرماه 1392 دزفول را به مقصد مصر به اتفاق پروانه همسرم ترک کردیم طبق عادت مسافرت را شبانه شروع کردیم وپس از گذشتن از خرم آباد ازنا الیگودرز وارد داران شدیم برودت هوا در آنجا بقدری شدید بود که استراحت کردن در آنجا را رها کرده و به مقصد اصفهان طی طریق کردیم از آنجا مسیر نایین را ادامه دادیم وحوالی ظهر به نایین وارد شدیم شهری کوچک ودیدنی در دل کویر با آثار باستانی فراوان دو شبانه روز را به این کار اختصاص دادیم مسجد جامع با قدمت بیش از 1000سال که هیچ گونه آهن آلاتی در ساخت این بنای رفیع به کار نرفته است ودر قسمتی از آن نماز جماعت اقامه می شد وجود آب انبارهای متعدد درون وبیرون شهر یکی از شاهکارهای معماری این شهر کویری است برای استفاده از آب موجود در این آب انبارها آّب انها را با پمپ مکش کرده وبه لوله ای در خارج از آب انبار هدایت می کنند ودرب آب انبار را برای جلو گیری از ریختن زباله بسته نگه می دارند برای جلو گیری از فساد آب در کنار هر اّب انبار چند بادگیر احداث نموده اند تا اب موجود در آب انبار مرتب در جریان وزش باد باشد تا گندیده نگردد وآب این آب انبارها از قنوات اطراف شهر تامین می گردد وجود مساجد قدیمی فراوان که ذکر نام آنها در این مقال نمی گنچد یکی از زیباترین آثار باستانی این شهر بازار سر پوشیده آن بود که بصورت بسیار زیبایی آنرا باز سازی کرده وبالغ بر 100 دهنه مغازه احداث کرده بودند ولی در حدود 5 مغازه دایر بود و بقیه خالی بودند نبود بازار کار ومشکلات عدیده دیگر باعث تعطیلی آن بود در محله قدیمی شهر اکثر منازل خالی ویا تخریب شده بودند وبه علت مسائل ارثی به حال خود رها شده بودند ودیدن آنها برای من بسیار آزار دهنده بود روز دوم صبح زود به روستای محمدی که نزدیک شهر بود رهسپار گشته ووارد محله عبا بافان شدیم میدان مانندی که دور تا دور آن در دل دیواره های زمین دکاکینی درست کرده بودند که عین کت های ما بودند تمامی آنها بجز یک مغازه بسته بودند با گذر از چند پله رو به پایین وارد مغازه شدیم پیر مردی 85 ساله به ما خوشامد گفتند ودر مدت کوتاهی با همدیگر صمیمی شدیم از جوانیش گفت که عبا های بافته شده ازپشم شتران را جهت فروش به تهران میبرد ونام بنکداران آن زمان را باکهولت سنش به یاد داشت وافسوس جوانیش را میخورد که چه زود گذشت از خانواده اش که یکی از آنها شهید شده بود واز کار رو به اضمحلالش ونبود مشتری وافسوس میخورد از اینکه جانشینی برای ادامه کارش نیست راز سلامتی وچابکی اش را پرسیدم دوچرخه اش را نشانم داد وگفت در تمامی عمرم تنها مرکب من بوده است ووقتی دوچرخه ام را نشانش دادم که پشت ماشین یدک کرده بودم به شدت متعجب گردید از من پرسید چرا دوچرخه ات را با خود آورده ای جواب دادم برای کویر نوردی تعجبش بیشتر شد حدود یک ساعت نزد اوبودیم وبا پسته های باغ خودش از ما پذیرایی نمود در این موقع دوست گرامی ودوست داشتنی ما آقای ابوالفضل محمدی که تلفنی با ایشان آشنا شده بودم وارد شدند وجمع دوستانه ما با ورود ایشان گرمتر گردید دوست نداشتم این مغازه را ترک نمایم ولی چاره دیگری هم نداشتم بعد از خرید یک جانمازی از این مرد شریف مغازه اش را برای دیدن یکی از شگفت انگیز ترین آسیاب آبی جهان که چند سالی است با همت میراث فرهنگی شهرستان نایین باز سازی گردیده است وآنرا از اعماق زمین بیرون آورده اند ترک کردیم با ماشین ابو الفضل رفتیم وکنارقبرستان روستا ماشین را پارک نمود
وارد قبرستان شدیم وجالب اینکه هر طایفه ای در یک قسمت قبرستان دفن شده بودند وکسی حق دفن میت خود را در قسمت دیگر نداشت در وسط قبرستان درب آهنی یک لنگه ای قرار داشت وآنرا باز نمود وبرق آنرا وصل نمود با شیبی حدود 60 درجه 28متر پایین رفتیم وجالب اینکه از ابتدای ورود انتهای آسیاب پیدا بود یعنی تمامی مسیر 28 متر را چه از بالا وچه از پایین نگاه میکردی نمایان بود درطول مسیر در یک طرف دیواره در چند نفطه جان پناه حفر کرده بودند واین به این منظور بود که وقتی دو حیوان با هم در طول مسیر به هم تلاقی می کردند یکی از آنها در جان پناه قرار گیرد تا دیگری عبور نماید وحق تقدم نیز با حیوان بار کش بوده است در سه متری انتهای مسیر درب چوبی یک لنگه ای قرار داشت که قدمت آن به زمان قاجار می رسید وصحیح وسالم برجای مانده بود وعلت سالم ماندنش از این جهت بود که کمی از بار حیوانات ( آرد )موقع گذر از ا ین درب جذب آن می شد وآسیابان نیز مقداری روغن کرچک به روی آن می مالید ومخلوط این دو با همدیگر معجونی درست میکرد که مانع از بین رفتن درب میگردید وعجیب اینکه بعد از این همه سال بوی آرد تازه از درب به مشام میرسید به انتهای آن رسیدم وصدای آرام ودل انگیز قنات که برای دیدن آن حدود 50 متر سینه خیز رفتم 28 متر زیر زمین کنار آب جاری وخنک قنات وسکوت کامل منظره ای بود که زیبایی اش قابل توصیف نیست چگونگی کارکرد این آسیاب با بودن آب در زیر آن( نه بالای آن) یکی از شاهکارهای آنزمان است که مجال آن در این سفر نامه نیست چاهی به طول 28 متر بالای آسیاب حفر شده بود واین چاه دو کار اساسی انجام می داده است یکی نور دهی به پایین وتهویه هوا ودیگری کار آیفون امروزی را انجام می داده است بالای سر آسیا بان چراغ پیه سوزی تعبیه کرده بودند هر موقع که آسیاب کار می کرده این چراغ روشن وهر وقت به هر دلیلی آسیاب کار نمی کرده این چراغ خاموش بوده است کسانی که گندم جهت آسیاب می آورده اند از بالا به پایین نگاه می کردند اگربا چراغ روشن مواجه می شدند حیوان حامل گندم را داخل آسیاب هدایت می کردند ولی اگربا چراغ خاموش مواجه می شدند حیوان را به جایی می بستند واز بالای چاه با آسیا بان ارتباط برقرار می کردند وعلت کار نکردن را جویا می شدند بعد از دیدن این پدیده شگرف وخدا حافظی با ابوالفضل راهنمای خوبمان که جا دارد از ایشان تشکر نمایم وارد روستای محمدی شدیم روستایی قدیمی با باغهایی پر از انار وپسته ومردمانی خونگرم که تمامی آنها با دیدنمان ما را به خانه هایشان دعوت می کردند وچقدر زیبا بودند خانه های کوچک ودوست داشتنی آنها که بوی صفا وصمیمیت از تک تک آنها شامه را نوازش میداد باید رفت ودید ونوشتن در مورد آنها کار ساده ای نیست از روستای محمدی به نایین برگشتیم ونایین را به مقصد اردکان و میبد ترک نمودیم در میبد باغ زیبایی توجهم را جلب نمود وارد باغ شدیم مردی سالمند به استقبال ما آمد وزیر درختان انار نیم ساعتی را با او گپ زدیم از گذشته های شهر اطلاعاتی در اختیارمان گذاشت وبا بستنی سنتی که خودش درست کرده بود از ما پذیرایی نمود و چندین انار به عنوان سوغاتی به ما هدیه نمود باغ را برای دیدن مجموعه آتار باستانیش ترک نمودیم ووارد موزه پست شدیم موزه ای که تمامی ادوات پستی از زمان قاجار تا کنون را در معرض باز دید کنندگان قرار داده بود سپس وارد کاروانسرایی از زمان صفوی شدیم که به طرز بسیار زیبایی باز سازی شده بود یک قسمت آن نمایشگاه زیلو بود وقسمت دیگرش سفره خانه ای سنتی که از دیدنش بوجد آمدیم وقسمت دیگرش فروشگاه صنایع دستی که با دیدن آن همه زیبایی حیفمان آمد خریدی ننماییم میبدرا به مقصد نایین ترک کردیم هوای پاییزی نایین مرا وسوسه نمود تاساعاتی از شب را به دوچرخه سواری اختصاص دهم وتمامی شهر رابا دوچر خه ام رکاب زدم صبح روز بعد نایین را به مقصد مصر ترک کردیم مسیری خشک وکویری که کمبود تردد وسایل نقلیه آدمی را دچار دلهره واضطراب می نماید بعد از طی 250 کیلو متر وگذر از شهرستان انارک وحسین آباد نرسیده به شهرستان خور تابلوی مصر 45 کیلومتر نمایان گردید به سمت چپ جاده ماشین را هدایت نمودم درتمامی مسیر 45 کیلومتری تنها مرکب جاده بودیم وهیچ ماشینی در آن تردد نمی کرد سرتاسر طرفین جاده از خارهایی به نام آغ پوشیده شده بود وتابلوهای متعدد محیط زیست مبنی بر قطع نکردن آنها وغذای محبوب شتران این حیوانات صبور کویر که بیشتر در مورد آنها خواهم گفت در 3 کیلو متری مصر بیکباره صحرای بیکران خشک کویر سبز گردید وانواع سبزی ها وفلفل وبلال وزیتون در طرفین جاده چشمها را نوازش می داد واین را مدیون چاهی می دانند که چوپانی به نام یوسف حفر کرده که ماجرایش شنیدنی است یوسف در خواب کسی را می بیند که به او امر میکند در فلان نقطه روستا چاهی حفر نماید اعتنایی به این خواب نمی کند تا اینکه مجد دا این خواب برایش تکرار می شود اطاعت امر میکند وچاه را با کمک اهالی محل حفر مینماید وبه آب میرسد واین آب باعث آبادانی ورونق روستا می گردد به طوریکه از روستاهای همجوار جهت خرید گندم به این روستا می آیند وبعد از این جریان به خاطر تشابه این حکایت با داستان حضرت یوسف نام روستا را مصر می گذارند روستایی که یک خیابان به عرض 45 متر توسط یوسف در آن احداث گردیده است ووقتی اهالی علت عریض بودن این خیابان را از او می پرسند در جواب می گوید این روستا در آینده رونق میگیرد گشتی در روستا زدیم ودر قسمتی از روستا به شتران برخوردیم حیوان صبوری که تا 15 روز تشنگی را تحمل میکند وبا خوردن خارهای بیابان شکم خود راسیر ودر ازاء آن شیر به صاحبش مید هد پاهایش طوری خلق شده اند که در رمل های صحرا فرو نمی رود ودر شدید ترین طوفانهای کویری ذره ای خاک به چشمانش راه نمی یابد از گوشت شیر پوست وپشم آن صحرا نشینان استفاده می کنند وملاک تشخص افراد در صدر اسلام وحتی در این زمان در روستاهای کویری تعداد شتران آنها میباشد وبراستی چنین است با شخصی به نام….. که صاحب رستورانی در این روستا بود آشنا شدیم واطلاعات جامعی در مورد روستا در اختیارمان گذاشت وقرار شد ناهار را در رستوران او صرف نماییم در این موقع اتوبوسی گردشگری از مبدا تهران وارد روستا گردید ومسافران آن همگی تیپ جوان بودند وآرامش روستا را بر هم زدند ناهار را که شامل عدس پلو با گوشت وخیار شور وماست وترشی ودوغ بود به قیمت هر پرس 60000 ریال صرف نمودیم از نوشتن این موضوع می خواهم به انصاف ودرستکاری این مردم صحرا نشین اشاره ای کرده باشم چون همین ناهار را در تهران 4 برابر این قیمت با شما حساب می نمایند هدف از رفتن به کویر برای چند منظور است اول اینکه سکوت وسادگی کویر زیبایی خاص خودش را دارد دوم بی آلایش بودن این مردم صحرا نشین آدمیان را به تفکر وا می دارد سوم برای دیدن شبهای زیبایش ورصد ستارگان وحرف زدن با آنها از شامگاه تا سپیده دم وما شبانه با کمک راهنمای محلی به مکانی رفتیم که آلودگی صوتی وآلودگی نوری در آنجا صفر بود وتاصبح به تماشای ستاره گان نشستیم به قدری ستاره در آسمان می درخشید وبه قدری نزدیک ما بودند که با دست میتوانستی خوشه ای از آنها را برچینی ووقتی این کار را میکردیم متوجه می شدیم همان قدر که نزدیکند همان قدر نیز دورند ویاد فیلم زیبای میر کریمی افتادم که الحق نام زیبایی برای فیلمش انتخاب کرده بود خیلی دور خیلی نزدیک گذشت زمان را هنگام شب در کویر احساس نمی کنید وصبحگاهان هنگامی که خورشید جای خود را بر روی زمین پهن نمود تازه متوجه مشوید که صبح شده است وافسوس می خورید که دیگر از آن همه زیبایی اثری نیست در روستا با جیب های کوچکی که نام آنها را فراموش کرده ام در ازاء مبلغی میتوان در رمل ها موتور سواری نمود وشتر سواری نیز یکی دیگر از برنامه های گردشگران است روستای فرحزاد در دو کیلومتری مصر نیز جایگاهی برای اتراق شبانه است در فاصله 11کیلومتری مصر میتوان از دیدن نیزارهای سر به فلک کشیده دیدن نمود که با پای پیاده این مسیر قابل دسترسی میباشد مصر را با تمامی جاذبه های زیبایش ترک نمودیم وبه طرف شهرستان خور رهسپار گردیدیم شهری کوچک اما پر جنب وجوش این شهر مر کز خور وبیابانک است وبیابانک مجموعه روستاهای اطراف آن میباشد ولی از شخص دیگری به نام یغمایی که به تفصیل از او سخن خواهم گفت مجموع شش روستای اطراف خور را بیابانک می دانست به هر حال چون روز جمعه بود با شهری آرام وبازاری یسته مواجه شدیم خور را به مقصد روستای گرمه ترک نمودیم وبعد از طی 40 کیلومتر به آنجا رسیدیم دنبال شخصی به نام مازیار آل داوود بودم واز اولین نفری که پرسیدم مسیر رسیدن به او را نشانم داد درب خانه اش تابلویی چوبی نصب بود ونوشته روی آن نشان از درستی محل بود (هتل آتشونی) وارد شدیم شخصی بلند قامت 50 ساله با ریش بلند سیاه وسفید به ما خوشامد گفت وخود را مازیار معرفی نمود بعد از معرفی خود وپروانه با گرمی ما را پذیرا شدند وخانم دو رگه او (ایرانی -فرانسوی)به جمع ما پیوستند این مازیار اعجوبه ای است او سالیان زیادی است که ملک وقفی اجدادی خود را اجاره نموده وبا نوسازی آن وبا استفاده از تمامی وسایل سنتی ایرانی ومحلی آنرا تزیین نموده است ودر ازاءهر نفر 800000 ریال در هر شبانه روز محل اسکان وسه وعده غذا به مهمانان خود سرویس میدهد تمامی وسایل پذیرایی نیز سنتی بودند 32 مهمان در آنجا حضور داشتند که30 نفر توریست خارجی از کشورهای آلمان وفرانسه ولیتوانی ودونفر نیز مسافر ایرانی که ما بودیم جهت دیدن روستا هتل را ترک نمودیم سراسر روستا را باغهای انار ونخلستان پر کرده بود وبه ما اجازه دادند که از محصولات آنها به هر اندازه ای که مایلیم برداشت نماییم پیرمردی ناتوان که به زحمت در باغش مشغول کار بود توجهم را جلب نمود نزد ایشان رفتم واز ناملایمات روزگار برایم شکوه کرد واز ده فرزندش که همگی به شهر های اطراف جهت کارگری مهاجرت کرده بودند بعد از تحقیقی در این مورد مشخص گردید تمامی جوانان روستا وروستاهای دیگر جهت کار روستا های خود را ترک کرده اند واکثر آنان در کارخانه های کاشی وسرامیک در اطراف یزد ومیبد به کارگری مشغول شده اند ودرست می گفتند چون کمتر جوانی در روستا مشاهده کردیم نزدیک غروب به آتشونی برگشتیم ودوچرخه ام را سوار شدم وحدود 10 کیلومتر از روستا فاصله گرفتم سکوت عجیبی بر محیط حکمفرما بود وخیل ستارگان در آسمان مرا میخکوب کرده بود وتنها روشنایی محیط نور چراغ جلو دوچرخه ام بود به روستا برگشتم وشام را همگی در محیطی بسیار صمیمی خوردیم ترشی وخیارشورهای دست ساز پروانه برای مهمانان خارجی جذاب بود وباشوق آنها را تناول می کردند بعد از خوردن شام موسیقی اصیل ایرانی توسط مازیار اجرا گردید که فوق العاده بود ومن بشخصه خیلی لذت بردم وخوشحالی مسافران خارجی بیشتر از من بود حدود ساعت 12 شب به اتفاق پروانه روستا را جهت رصد ستارگان ترک کردیم وبعد از طی 20 کیلومتر به مکان مورد نظر رسیدیم دونفر در قلب کویر در تاریکی و سکوت مطلق زیر پایی را پهن نمودم وساعتی با ستارگان بودیم وهر از چندی سیاره ای از بالای ما عبور میکرد فکر میکنم ماهواره بود ند به هتل برگشتیم وصبح بعد از صرف صبحانه روستای گرمه را به مقصد دیداری از دریاچه نمک ترک کردیم بعد از پیمودن 60 کیلومتر به آنجا رسیدیم دشتی وسیع وسر شار از نمک که با گداشتن پای بر آن در آن فرو می رفتیم دریاچه را به مقصد شهمیر زاد ترک نمودیم مسیری که برای رسیدن به آن بایستی 450کیلومتر طی طریق کرد وارد خور شدیم ولی این بار با شهری پرجنب وجوش مواجه شدیم چون این شهر بیش از صد روستا را از نظر مواد خوراکی وسایر مایحتاج زندگی پوشش میدهد شهرستان خور سه راهی مهمی از نظر ترافیک بین شهرهاست یک راه آن به نایین وراه دیگرش به دامغان وراه سومش به طبس میرود جاده دامغان را در پیش گرفتیم وبعد از عبور از معلمان به دامغان رسیدیم وجود کوه های هفت رنگ وکاروانهای متعدد شتران وآب انبارهای بین راهی وکلوتهای زیبایی که با طوفان شن درست شده بودند مناظر زیبای بین راهی یودند گشتی در دامغان وحرکت به سوی سمنان ونهایتا به شهمیر زاد که در 20کیلومتری سمنان قرار دارد وشهری ییلاقی است رسیدیم هوا بسیار سرد بود شب را در آنجا ماندیم وصبح به قصد دیدن غار سنگسر به آنجا رفتیم مسیر رسیدن به غار شیب 70 درجه ای بود که باید طی میکردیم وسپس با گذر از 450پله وارد غار شدیم غاری کوچک اما پر از جاذبه های گوناگون وسنگهای سیاه که اگر دست کش نداشته باشید همه جای بدنتان سیاه میشود بعد از دیدن غار به سمنان برگشتیم واز جاده فیروز کوه وارد تهران شدیم ودوروز بعد به مقصد شمال تهران را ترک کردیم ولاهیجان این شهر زیبای استان گیلان را برای اتراق انتخاب نمودیم وچهار روز در آنجا وییلاقات حومه آن از جمله دیلمان وشاه شهیدان واسپیلی و….گشت زدیم والحق که این شهر یکی ازپرجاذبه ترین شهرهای استان گیلان است بام لاهیجان جنگلهای اطراف آن موزه چای ومقبره کاشف السلطنه دریاچه مصنوعی وخیابان های سر سبز ودیدنی آن در فصل پاییز واقعا تماشایی است برای دیدن کارخانه مدرن تهیه چای به خارج از لاهیجان در دل جنگل حرکت کردیم و مدیر کار خانه با مشغله زیادی که داشت (فصل برداشت چای بود وخیل فروشندگانی که در کارخانه ازدحام کرده بودند) ما را پذیرا شدند وتمامی کار خانه اش را به ما نشان دادند که جا دارد از ایشان تشکر نمایم لاهیجان را به مقصد یوش ترک کردیم وبعد از گذشتن از رامسر وسایر شهرهای استان مازندران وارد چالوس شدیم بعد از اتراق چند ساعته ای در جنگلهای اطراف چالوس به حرکت خود ادامه دادیم تا به روستای زنگوله رسیدیم ازجاده چالوس خارج شدیم ووارد جاده ای شدیم که انتهای آن بعد از طی 120 کیلومتر به آمل میرسید بعد از طی 65 کیلومتر وارد روستای یوش شدیم زادگاه نیما یوشیخ پدر شهر نو وارد تنها سوپر روستا شدم وخیلی زود با صاحب آن آقا محسن اخت شدم خانه جنب مغازه اش را جهت اسکان شبانه به ما دادند هوا بیش از حد سرد بود وبخاری های آنها روشن بود یوش یکی از پر آب ترین روستاهای ایران است ودر هر نقطه آن آب جاری بود متاسفانه مانند تمامی روستاهایی که در این سفر دیده بودم عاری از جوانان بومی اش بود وزمینهای کشاورزی را رها کرده وبه تهران جهت کار رفته بودند روستایی که زمانی 1500راس گاو و گوسفند درآن مشغول چرا بوده اند اکنون لبنیات خود را از آمل وارد مینماید!!وچقدر دردناک است صبح روز بعد به خانه نیما رفتیم این خانه به همت میراث فرهنگی باز سازی گردیده بود و به موزه تبدیل شده بود خانه ای بزرگ که سه طرف آن با اتاقهای تو درتو احاطه شده بود وتمامی اسناد وعکسها ولوازم شخصی او در این اتاقها نگهداری می شد در صحن حیاط مقبره نیما وخواهرش بهجت الزمان اسفندیاری و مزار دیگری قرارداشت بعد از دیدن مزار نیما وگشتی در روستا مسیر خود را به طرف کرج ادامه دادیم ونرسیده به کرج وارد امامزاده طاهر شدیم در حال خوردن ناهار پیر زنی که نزدیک ما نشسته بود توجه ام را جلب نمود اورا شریک غذایمان کردیم به او گفتم برای دیدن مزار بنان و….آمده ام ایا میتوانی مزار آنها را نشانمان دهید ؟با پاسخ مثبت ایشان روبرو شدیم تمامی آنها را به ما نشان داد دلکش آغاسی بنان پوران عبد العلی وزیری احمد محمود احمد شاملو تقی ظهوری احمد عبادی گل نراقی و علی فردین وارد تهران شدیم وسه روز بعد به ساوه واز آنجا به تفرش وارد شدیم وبرسر مزار پروفسور محمود سحابی اسوه علم ودانش حاضر شدیم مردی که تمامی لحظات زندگیش با مطالعه سپری گردید تفرش را به مقصد دزفول پشت سر نهادیم وبالاخره بعد از28 روز با استقبال خیل موتور سواران دزفولی وارد دزفول شدیم!حق یارتان باد محمد حسن مجدی نسب