وقتی پای خاطرات یادگاران جنگ تحمیلی عراق علیه ایران می‌نشینیم، می‌گویند که شرایط عملیات به گونه‌ای پیش می‌آمد که استراحت کوتاه هم چندین شب و روز از رزمنده‌ها گرفته می‌شد؛ رزمنده‌هایی که گاهی ۱۵ ـ ۱۶ ساله بودند
تصاویر زیر برگرفته از دایره‌المعارف مصور تاریخ جنگ ایران و عراق است که «استراحت رزمنده‌ها در جبهه» را به تصویر می‌کشد؛ رزمنده‌هایی که در فرصت بسیار کوتاه از شدت بی‌خوابی در سنگرهای انفرادی و تکیه بر دیوار استراحت می‌کردند تا باری دیگر خود را برای «جنگ، جنگ تا پیروزی» آماده کنند.

بعد از عملیات

این دو رزمنده بسیجی بعد از نبردی سنگین علیه دشمن، در عملیات «والفجر ۴» در آبان ۱۳۶۲ برای رفع خستگی در حال استراحت هستند و چه خواب عمیقی دارند…

خواب رزمنده ها

 این رزمنده نوجوان می‌توانست الان در رختخواب اتاقش و در کنار مادرش به راحتی استراحت کند؛ اما مردانگی‌اش او را از راحت‌طلبی دور کرد و برای دین و مملکتش راهی جبهه شد؛ این عکس مربوط به عملیات «کربلای ۵» است در زمستان ۱۳۶۵. عملیات سنگین بود و فرصت استراحت محدود.

خواب رزمنده ها

اینجا جزیره مجنون و منطقه عملیاتی «بدر» است؛ در تاریخ ۲۴ اسفند ۱۳۶۳، نیروهای عملیاتی در آن سرمای هوا قدری عقب‌تر از خط مقدم استراحت می‌کنند؛ این منطقه هم امن نبود؛ هواپیماهای دشمن که سر می‌رسیدند، آتش از خط مقدم هم بیشتر می‌شد.

خواب رزمنده ها

این رزمنده که شاید به سن تکلیف هم نرسیده باشد، عاشق شهادت است و این را از پیشانی‌بند سرخ‌رنگش می‌توان فهمید؛ او در منطقه جفیر استان خوزستان در سال ۱۳۶۲ در سنگرش استراحت می‌کند.

خواب رزمنده ها

و ای کاش خواب غفلت را از چشمان‌مان دور کنیم؛ هنوز هم مقاومت ادامه دارد…