آلفردبرنارد نوبل در۲۱ اکتبر سال۱۸۳۳ در شهر استکهلم سوئد چشم به جهان گشود. در هشت سالگی به همراه خانواده اش عازم روسیه شد نشانه های علاقه به علوم و به ویژه شیمی در همان نخستین سالهای کودکی در وی پدیدار شد.
اموخته هایش را به شکل خوداموز فرا گرفت و هیچگاه تحصیلات دانشگاهى را از سر نگذراند، در سال۱۸۶۳ به سوئد بازگشت و در کارگاه پدر در هلنبورگ به عنوان شیمیدان مشغول به کار شد او در تولید صنعت مواد منفجره نیتروگلیسرین موفقیت بسیارى بدست آورد.

در سال۱۸۶۴ انفجارى منجر به ویرانى کارخانه و مرگ چند نفر از جمله برادر جوانترش شد، پس از آنکه کارخانه هایى در آلمان و نروژ ساخته شدند نوبل در سال۱۸۶۷ اختراع نوعى از نیترو گلیسیرین به نام دینامیت را به ثبت رسانید، در دینامیت او نیتروگلیسیرین جذب خاک دیاتومه جامد بىاثر شده بود از این رو کارکردن با ان ایمن تر بود این اختراع به سرعت کار ساخت و سازها را در بسیارى از کشورها بهبود بخشید.

نوبل در سال۱۸۷۵ ژلاتین منفجرشونده قوى ترى را ارایه داد که در ان نیتروگلیسیرین با نیتروسلولز، ژلاتینى شده بود اختراع وى طرح هاى بزرگ راه سازى مانند کانال کورینث و تونل گوتارد را امکان پذیر ساخت . در سال۱۸۸۷ بالبیست ماده منفجره بىدود را براى امور نظامى معرفى کرد، آلفرد نوبل مردى تنها غالبا بیمار، فروتن ، کمرو و دوستدار انسان ها بود او در۱۰ دسامبر سال۱۸۹۶ پیش از تحقق ایده هایش در منزل شخصى اش واقع در سن رمو ایتالیا چشم از جهان فروبست .

وى در وصیتنامه خود نوشته است ، تمام دارایى هایم طبق انچه در پى مى اید تقسیم شود این سرمایه به شکل اوراق بهادار معتبر توسط کارگزارانم از طریق تاسیس صندوقى به عنوان جایزه سالانه به کسانى اعطا مىشود که طى سال هاى گذشته خدمت بزرگى به جامعه انسانى انجام داده باشند.

جایزه مزبور به پنج قسمت مساوى تقسیم شود و هر یک از آنها را به یکى از موارد زیر اختصاص داده شود یک سهم براى کسى که مهمترین اختراع و اکتشاف در زمینه علوم فیزیک انجام داده ، یک پنجم براى کسى که مهمترین و مفیدترین اکتشافات را در زمینه علوم شیمى انجام داده ، یک سهم براى کسى که مهمترین کشف در رشته فیزیولوژى یا پزشکى را انجام داده ، یک پنجم براى کسى که برجسته ترین اثر ادبى را خلق کند و یک سهم باقیمانده هم به کسى تعلق مىگیرد که بیشترین یا بهترین اقدام را براى ایجاد صلح و برادرى و فروکاستن آتش دشمنى بین ملت ها و برقرارى دوستى انجام دهد. جایزه نوبل شامل مدال افتخار و یا دیپلم شخصى و مبالغى وجه نقد است که طبق بند چهارم اساسنامه بنیاد نوبل بیش از سه نفر نمىتوانند در جایزه سهیم باشند.

جایزه تنها به کسانى که در قید حیات هستند تعلق مىگیرد مگر آنکه نامزدى شخص وفات یافته پیش از مرگش اعلام شده باشد مراسم در سالن کنسرت استهکلم برگزار مىشود و اعلیحضرت پادشاه سوئد شخصا دیپلم افتخار و سند تاییدکننده مبلغ جایزه را به دست برندگان مىدهد.

دیپلم افتخار فیزیک و شیمى توسط آکادمى سلطنتى علوم سوئد و دیپلم فیزیولوژى یا پزشکى توسط انستیوى کارولینا تهیه مىشود صحافى دیپلم ها بر عهده صحافى HASSLERو FALTHاست جلدها از چرم بسیار مرغوب بز است . دیپلم فیزیک داراى جلد آبى رنگ ، دیپلم شیمى و فیزیولوژى داراى جلد قرمز است به علاوه خوشنویسان آرمى که از ترکیب حروف اول اسم شخص تشکیل مى شود را بر روى هر یک از دیپلم هاى اختصاصى برندگان حکاکى مى کنند و دیپلم ها درون جعبه اى از جنس مقوا براى حفظ دیپلم ها طراحى شده قرار مى گیرد.

طبق اساسنامه بنیاد نوبل که با حضور پادشاه وقت سوئد در تاریخ ۲۹ ژوئن سال۱۹۰۰ تنظیم شده هیات اهدا جوایز موظف به تقدیم حواله مبلغ جایزه و تقدیر نامه اختصاصى به برندگان است مدال نوبل فیزیک ، شیمى، پزشکى و ادبیات توسط مجسمه نروژى گوستاو ویگلند طراحى شده است .

در یک طرف مدال سوئدى تصویرى از نوبل و طرف دیگر ان سالروز تولد و مرگ نوبل با حروف لاتین نگاشته شده است ، این مدال تا سال۱۹۸۰ به وزن ۲۰۰ گرم و از طلاى۱۸ عیار تهیه مىشد از آن زمان تاکنون مدال از ترکیبى از طلاى۱۸ عیار با۲۴ عیار تهیه مىشود مبلغ جایزه در سال۱۹۰۰ ،۱۵۰ هزار و۸۰۰ کرون سوئیس بوده که در سال۱۹۲۳ به کمترین حد خود یعنى۱۱۵ هزار کرون سقوط کرد اما در سالهاى اخیر این مبلغ به طور قابل توجهى افزایش یافته یک میلیون کرون در سال۱۹۸۱ ، دو میلیون کرون در سال۱۹۸۶ ، سه میلیون کرون در سال۱۹۸۹ ، چهار میلیون کرون در سال۱۹۹۰ ، شش میلیون کرون در سال۲۰۰۰ و۱۰ میلیون کرون در هر رشته به برندگان اهدا مىشود.