بررسي عوامل مؤثر در شكل گيري شهر دزفول:

1- تأثير عوامل طبيعي:وجود رودخانه پر آب و دائمي دز و زمينهاي حاصلخيز و

آبرفتي در منطقه يكي از مؤثرترين عوامل شكل گيري شهر دزفول مي باشد.

شهر دزفول به لحاظ اينكه در مسير رودخانه دز واقع شده از نظر منابع آب سطح

الارضي بسيار غني است.

اين رودخانه از بروجرد در علي گودرز و در استان لُرستان سرچشمه ميگيرد و

شعبات اصلي آن شامل رودخانه بختياري و سزار است. اين رودخانه قبل از

درياچه سد دز دراستان لرستان به هم پيوند خورده و رودخانه دز را تشكيل

مي دهند كه پس از عبوراز ميان شهر دزفول در چند كيلومتري اين شهر به

كارون مي رسد و اين رودخانه داراي آب دائمي بوده و رژيم آبي آن برفي و

باراني است. آب اين رودخانه از نظر كيفيت مرغوب و مقدار شوري آن

بسيار كم است و از بهترين آبهاي كشور محسوب مي شود.

اين رودخانه مهمترين منبع آب مصرفي، كشاورزي، صنعتي و خانگي است. براي

بهره برداري از آب رودخانه دز سد چند منظوره دز احداث گشته است. سد

مخزني دز از نظر تنظيم آب رودخانه دز، كنترل سيلاب، توليد نيرو و تأمين آب

مورد نياز كشاورزان حائض اهميت است. وجود رودخانه دز به عنوان يك عامل

طبيعي باعث شده است شهر دزفول نسبت به هستة بافت قديم بيشتر از

جنوب و شرق و شمال و كمتر از سمت غرب توسعه يافته است.

2- عوامل تاريخي ـ فرهنگي:در گذشته دزفول شامل يك قلعه نظامي و پلي

بر روي رودخانه دز بوده است. دزفول در همسايگي يكي از سه مركز بزرگ

علوم و فلسفه دنياي قديم و صدر اسلام يعني جندي شاپور (182 كيلومتري

جنوب شرقي دزفول) واقع شده است و رابطه اين قلعه نظامي با آن شهر

دانشگاهي كه مركز طب عالم بوده است هنوز در پرده ابهام قرار دارد.احتمال

اين است كه بين زوال جندي شاپور و ايجاد و گسترش شهر دزفول رابطه اي

برقرار باشد. اما نوع اين رابطه معلوم نيست شايد ويراني شهر و ناامني،

مردم آن روزگار را وادار به كوچ كردن به جاي امني بويژه در مجاورت قلعه نظامي

تشويق كرده است.

به دلیل زیاد بودن حجم, فایل زیر را با فرمت powerpoint دانلود کنید.

اینجا کلیک کنید.