سلام آقا حسن عزیز
خیلی برایم مقدس است که می بینم در کنار مسائل و مشکلات فزآینده این روزهای زندگی، نگران کشاورزان هستید و دغدغه تان بهبود وضع کشاورزی شهرتان است.
همه مطلبی که نوشته اید در یک سوال خلاصه می شود و آن اینکه “تلف شدن این همه ثروت تا کی؟”. سوالی که به حق و به جا، آن را به عنوان تیتر مطلب انتخاب کرده اید.
آقا حسن عزیز، به نظر من این سوال، یک سوال اساسی و ریشه ایست و برای یافتن پاسخ، باید علل و عوامل آن را در سطح کلان جستجو کرد. برای اینکه بتوانم پاسخ روشنی به این سوال بدهم، ابتدا با یک مثال شروع می کنم. یک کامپیوتر را درنظر بگیریم. یک کامپیوتر از یک سری ابزار ورود اطلاعات مانند کیبورد، ماوس، دسته بازی، قلم نوری، یک سری ابزار تجزیه و تحلیل اطلاعات مانند CPU و مادربورد، و یک سری ابزار خروجی اطلاعات ماندد مانیتور، پرینتر و اسپیکر تشکیل شده است. استفاده کننده از کامپیوتر فقط زمانی می تواند انتظار داشته باشد از آن خروجی درستی دریافت کند که اولاً ورودی های درستی به آن داده باشد و ثانیاً سیستم تجزیه و تحلیل اطلاعات درست کار کند تا بتواند خروجی لازم را بدهد.
ساز و کار اداره یک کشور را هم می توان به یک کامپیوتر تشبیه کرد. با این توضیح که ورودی کشور، بودجه آن کشور است و سیستم تجزیه و تحلیل اطلاعات کشور، سیستم مدیریت آن کشور است. متاسفانه ما در کشورمان در هر دو زمینه مشکلات اساسی و ساختاری بزرگی داریم و به دلیل همین مشکلات است که سرمایه های کشور به هدر می روند.
حال ببینیم این مشکلات چه هستند؟
در نظام بودجه ریزی ما، تمام دریف های درآمدی، درآمد حاصل از فروش نفت است. کشوری که همه درآمدش حاصل از فروش نفت باشد، به انسانی می ماند که پدرش چند شمش طلا به او داده باشد که تا آخر عمر خرج زندگی اش را تامین کند، مسلم است که این انسان دیگر به دنبال کار و تلاش و تولید و ایجاد ارزش افزوده و کسب درآمد نخواهد رفت، از ذخیره اش خرج می کند، می خورد و می خوابد. کشور ما هم به همین درد مبتلا شده است. مشکل نظام مدیریتی ما هم دو چیز است، اول اینکه به نفت به عنوان درآمد نگاه می کند نه ثروت. با این نگاه چرخ اقتصاد کشور نمی چرخد تا تولید ناخالص و صادرات غیر نفتی چشمگیر داشته باشد و با ارزش افزوده حاصل از این دو، ردیف های درآمدی بودجه تامین شوند، و همین درآمد دوباره به اقتصاد و تولید بازگردد و باعث شود اقتصادی پویا و شکوفا داشته باشیم. مشکل دوم نظام مدیریتی ما این است که مدیریت ما بجای اینکه برنامه محور باشد، فرد محور است. ما در کشورمان برنامه و قانون خوب و کارآمد کم نداریم اما بجای اینکه هر رئیس جمهوری که می آید، مجری این قوانین و برنامه ها باشد، ساز خودش را می زند و با تغییر تمام مدیران کشور از صدر تا ذیل، برنامه ها و سیاست های خودش را در پیش می گیرد.
آقا حسن عزیز، بحث در این باره زیاد است؛ اما خلاصه اینکه تا زمانی که هم ورودی مشکل دارد و هم خودِ سیستم، نمی توان انتظار خروجی درستی از آن داشت و مسلم که تمام سرمایه ها و ثروت های کشور به هدر می روند خواه این سرمایه، نخبگان و روشنفکران کشور باشند خواه محصولات کشاورزی.